Neolit – kolejne wynalazki.
Ścieżka dydaktyczna.
fot. 1. Ja wędrowałem górą z zachodu na wschód, od Mokrych Skał. Przechodząc przez przesiekę energetyczną zobaczyłem szczyt Winnej Góry za rzeką Bóbr, cel następnych wypraw.
1. Mur z kamienia.
fot. 2. Stary, zachowany fragment muru.
fot. 3. Późniejszy fragment muru, naprawa lub rekonstrukcja.
To dwa kawałki muru z kamienia łamanego, układanego bez
zaprawy w odległości ok.10 kroków jeden od drugiego. Pomiędzy nimi, w dół stoku
rumowisko tego, co było ciągłością muru. Obydwa odcinki wykonane z innego
kamienia (innego łupania) i stosownie do tego inaczej układane. Jeden mur
znacznie starszy, drugi jakby tysiąc lat młodszy, jakby był rekonstrukcją
uszkodzonego muru (naprawą). A dla mnie jest to przejaw kontynuacji zdarzeń w
tym miejscu. Bo mur ulegał zniszczeniu i był odbudowywany. Był ciągłością
zdarzeń w tym miejscu (obrzędów?).
Ja też zapytuję się, po co nasi ludzie z Neolitu postawili
tam mur z kamieni. Może to wcale nie mur a wzniesienie w kształcie pryzmy,
stosu, zwieńczone bóstwem. Żeby stworzyć pozory, że kapłani panują nad
piorunami. Przecież nikt nie podejdzie w czasie burzy do Żelaznych Skał, żeby
to sprawdzić. Żeby sprawdzić, czy wyładowania trafiają w ołtarz, czy w
pobliskie skały zaopatrzone w wodę żelaznymi rurami. A każde wzniesienie ponad
skały a na krawędzi uskoku może spełniać funkcję piorunochronu.
fot. 4, 5. Rumowisko konstrukcji pomiędzy krańcowymi fragmentami muru. Fotografie na wysokości muru i w dół do strumienia.
I można by nad tym gdybać, bo funkcja takiego obiektu w tak
kontrowersyjnym punkcie i w otoczeniu skał piorunochronów mogła być tylko
wymysłem kapłanów do ich bałamutnych celów.
Bo oto oni zapanowali nad wyładowaniami, skierowali je tam,
gdzie tego chcieli. Mieli bezpośredni kontakt z bogiem od piorunów. Przez
wyładowania, ich bóstwo przemawiało do nich, dawało zalecenia i wróżby, które
oni przekazywali łaskawie maluczkim.
Stąd komforty; władza, posłuch i ofiary – żyć nie umierać,
tylko skąd ja to znam?
Co więcej, mając panoramę na wszystkie strony, mogli
zapowiadać burze, przestrzegać ludzi zmierzających po wodę do źródeł. Znali się
na chmurach, mieli swoje posterunki obserwacyjne i ostrzegali ludność. I, co
wcale nie jest śmieszne, ich prognozy się sprawdzały. To znaczy, że były
uzgodnione z bogami, nie inaczej.
Święty Gaj pod Gołą Skałą.
fot. 7, 8, 9. Obraz Gołej Skały zimą, kiedy zobaczyłem cokolwiek i udało mi się sfotografować.
fot. 10. Ściana zbudowana z klocków geologicznych. W ubytkach widoczne 2-3 cm. roczne warstwy osadowe na dnie morza.
Jak się okazuje z mojej penetracji terenu, nasi przodkowie z
Neolitu, nie biegali po stoku i nie szukali przypadkowych kamieni i głazów do rzędu
słupków (menhirów), do budowy Kanału Wodnego ani owego Muru.
Mieli do tego magazyn kamienia pod Gołą Skałą i drogi do
transportu kamienia na budowę tych obiektów.
Tylko, że tego kamieniołomu nie widać zza biurka nawet przez
sen. Co więcej, nie widać go nawet na jawie. Goła Skała jest widoczna jedynie w
zimie, kiedy na drzewach nie ma liści. Przez cały sezon jej widok zasłaniają
drzewa.
Na Gołą Skałę trafiłem w grudniowej wędrówce po wyjściu z
Mokrych Skał, na wschód. Wyszedłem na wąwóz, którego przeciwległą ścianą była
Goła Skała.
Stanąłem i …oniemiałem. Zobaczyłem gołą ścianę składającą
się z bloków jak z klocków. Pionowa ściana o wysokości ok. 15 m i długości ok.
40 metrów. Pod nią dwa stopnie i płaska jak stół płaszczyzna u podnóża. Te dwa
metrowe stopnie, to ślady wybierania kamienia na budulec w Średniowieczu.
Pierwotnie płaszczyzna skały była o te dwa stopnie wysunięta do przodu.
W najniższym punkcie wzgórz, właśnie tam, od północy przedarł się jęzor lądolodu, wyżłobił wąwóz a w potoku pozostawił głazy z demolki jaką poczynił na skałach.
Następna faza, to lądolód, który na płaskim wzniesieniu
urastał i przeszedł górą przez Gołą Skałę, widoczny obiekt uskoku geologicznego.
Spowodował połupanie wierzchołka uskoku i rumowisko gruzu skalnego. Po prawej
od skały stok przesypanej ziemi zagrodził wąwóz zrobiony przez pierwszy jęzor
lądolodu. Rumowisko było kamieniołomem, magazynem wszelkiego połupanego
kamienia dla potrzeb naszego człowieka z Neolitu. Kamień był transportowany na płozach drogą w
stronę rzędu menhirów z ołtarzem oraz w stronę Kanału Wodnego. Była do tego
zbudowana droga ciągnąca się wzdłuż stoku a widoczna z szosy. Ta droga jest
wspólnym elementem infrastruktury łączącym obiekty Neolitu. Kamienie do budowy
Muru były, rzecz jasna, transportowane górą po polu.
fot. 14. Główna masa lądolodu przechodząc górą nad skałami zasypała wąwóz ziemią - stoki ziemi z prawej i lewej strony wąwozu. Naturalny strumień z prawej, spod pierwszego jęzora lądolodu został zasypany, woda nie miała ujścia. Człowiek Neolitu przekopał stok z lewej, zrobił przepływ, rów, który wyłożył otoczakami.
fot. 15. Ujęcie z drugiej strony, koniec równi zamknięty zwałami ziemi. Z prawej widoczny przekop i ujście wody ze zbiornika.
Goła Skała a szczególnie jej północny kraniec obfitowała w
źródła wody, ta zbierała się w basenie na dole, pod skałą. Przesypana ziemia
zatrzymała część wody w basenie. W miarę wybierania kamienia z rumowiska, u
jego podnóża zgromadzona woda przeszkadzała w robocie. W najniższym punkcie
pryzmy ziemi przekopano rów, po lewej stronie wąwozu, niezależnie od strumienia,
który pozostawił po sobie pierwszy jęzor lądolodu.
Wejście pod górę w stronę Gołej Skały, dawnego kamieniołomu,
ta na wprost szosy, było wyłożone otoczakami, aby nie raniło stóp w wodzie. A
skąd na drodze woda? Właśnie z przekopanego brzegu zbiornika powstałego po zawaleniu
wąwozu ziemią po prawej u podnóża skały. Droga nie została wyłożona ostrym
kamieniem z zawaliska tylko otoczakami. Dno strumienia było nimi wyłożone, bo
przejście strumieniem w górę było elementem rytuału, drogą do miejsca Kultu
Wody pod Gołą Skałą. Wtedy ludzie nie używali obuwia, przynajmniej latem.
To był Święty Gaj!
Tam przybywali wierni i pielgrzymi a późnymi popołudniami
odbywały się obrzędy. Nie napiszę jakie, bo mnie przy tym nie było. Ale w innej
publikacji, w książce „U Źródeł”, napiszę com wymyślił.
3. Ścieżka dydaktyczna.
Jeśli dodamy do siebie;
- rząd menhirów do rzeki (i ołtarz w rozumie),
- Kanał Wodny,
- dolmeny na Mokrych Skałach
- Mury z kamienia,
- droga do transportu kamieni,
- Święty Gaj pod Gołą Skałą,
- strumień wyłożony otoczakami, drogę do Świętego Gaju,
- Mokre Skały i Żelazne Skały,
to obudzimy się w prehistorii. Czas zatem, żeby koledzy
geolodzy i archeolodzy też się obudzili.
Te obiekty są w promieniu 0,5 km od środka, od szeregu menhirów,
od początku naszej pierwszej wyprawy. I na domiar złego, trzeba przeczytać
poprzednie odcinki Kultu Wody.
Jaki to ma związek z Homo erectusem, że tu był, to oczywiste, świadczą o tym pozostawione produkty spożywcze pod Mokrymi i Żelaznymi Skałami. A uskok geologiczny, w tym Gołą Skałę ze źródłami i z przepływającym pod nią strumieniem, widział w pierwotnej nienaruszonej postaci. I był nią tak samo zachwycony jak ja.
To miejsce, do dziś tak tajemnicze, że aż zachwycające i
stosowne na piknik w Świętym Gaju pod Gołą Skałą – płaski teren ok. 30x100 m. (dno
zbiornika po wybraniu rumowiska skalnego pod skałą).
Do tego pół dnia na zwiedzanie i oglądanie obiektów Kultu
Wody zarówno Homo erectusa jak i człowieka z okresu Neolitu w otoczeniu
pomników przyrody – Mokrych i Żelaznych Skał. Lekcje na temat uskoków tektonicznych
i wędrówki lądolodów. To historia Ziemi przez
ostatnie 40 mln. lat. a w tym historia człowieka w tym miejscu przed i po
Zlodowaceniu.
Czyli kolejny zwariowany pomysł - ścieżki dydaktycznej, bo
tematów i obiektów mnóstwo.
Trzeba tylko ruszyć …Ziemię z urzędowych posad. Trzeba
wyciąć kilka drzew porastających dawny basen, postawić stoły i ławy a do tego
wydzielić miejsce na ognisko. Wtedy można prowadzić zajęcia z przyrody i z
historii, można wreszcie odprawiać nasze świeckie obrzędy - przecież piwo i
kiełbasa z ogniska są największym dobrodziejstwem Ludzkości.
To, czego sobie i Wam życzymy, to smacznego.
Póki co, Święty Gaj jest śmietniskiem dla okolicznych
rolników i jest to widoczne na zimowych fotografiach.
Polecam TURYSTYKĘ MOBILNĄ - z tabletem lub smartfonem w dłoni.
Uwaga, to jeszcze nie koniec wycieczki. Dalej na Wschód jest
jeszcze nowożytny kamieniołom, ściana po wyrobisku długości ok. 100 m., ciąg
dalszy nastąpi. Tylko komu będzie chciało się za mną łazić?
Przypomnienie;
„Program Ogień”, to program mający na celu rozwój
turystyki w regionie – wskazuje miejsca widokowe i obiekty „Tereny łowieckie i
siedliska Homo erectusa”, jak się okazuje, także człowieka współczesnego
z okresu Neolitu i naszych dziejów słowiańskich. Robię to od lat dla wiadomości
Czytelników i władz, do zagospodarowania i udostępnienia turystom, i od lat bezskutecznie.
foto autor. s. hab. Roman Wysocki
13.05.2016 Bystrzyca k.Wlenia
Prawa autorskie zastrzeżone.
